ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια;
Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια χρόνια, προοδευτική κατάσταση στην οποία ο καρδιακός μυς δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα για να καλύψει τις ανάγκες του σώματος για αίμα και οξυγόνο. Βασικά, η καρδιά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο φόρτο εργασίας της.
Στην αρχή η καρδιά προσπαθεί να προσρμοστεί με:
Μεγέθυνση. Η καρδιά μεγαλώνει για να χωράει περισσότερο αίμα και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σώματος. Με τον καιρό αυτό προκαλεί τη μεγέθυνση της καρδιάς.
Ανάπτυξη περισσότερης μυϊκής μάζας. Η αύξηση της μυϊκής μάζας συμβαίνει επειδή τα κύτταρα της καρδιάς γίνονται μεγαλύτερα. Αυτό κάνει την αντλία της καρδιάς πιο ισχυρή, τουλάχιστον αρχικά.
Δουλεύει γρηγορότερα. Αυτό βοηθά στην αύξηση της καρδιακής παροχής.
Το σώμα προσπαθεί επίσης να προσαρμοστεί με άλλους τρόπους:
Τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν για να διατηρήσουν την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα, προσπαθώντας να αντισταθμίσουν την απώλεια ισχύος της καρδιάς.
Το σώμα λιγοστεύει το αίμα που παρέχεται προς τους λιγότερο σημαντικούς ιστούς και όργανα (όπως τα νεφρά), και δίνει προτεραιότητα στην αιμάτωση οργάνων σημαντικών για την επιβίωση, όπως την καρδιά και τον εγκέφαλο. Αυτά τα προσωρινά μέτρα κρύβουν το πρόβλημα της καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά δεν το λύνουν. Η καρδιακή ανεπάρκεια συνεχίζεται και επιδεινώνεται μέχρις ότου αυτές οι διαδικασίες υποκατάστασης δεν είναι αποτελεσματικές πια. Τελικά η καρδιακή παροχή και οι ανάγκες του σώματος απλά δεν μπορούν να συμβαδίσουν και το άτομο βιώνει την κόπωση, τα προβλήματα αναπνοής ή άλλα συμπτώματα που συνήθως τον οδηγούν στον γιατρό.
Οι εφεδρείες του σώματος βοηθούν να εξηγηθεί γιατί μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην συνειδητοποιήσουν την κατάστασή τους μέχρι και χρόνια μετά την έναρξη της καρδιακής ανεπάρκειας.
Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να περιλαμβάνει την αριστερή πλευρά της καρδιάς, τη δεξιά πλευρά ή και τις δύο πλευρές. Ωστόσο, επηρεάζει συνήθως την αριστερή πλευρά πρώτα.
ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ
Εάν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια, πιθανότατα έχετε (ή είχατε) μία ή περισσότερες από τις παρακάτω καταστάσεις. Μερικές από αυτές μπορούν να είναι παρούσες χωρίς να το γνωρίζετε. Συνήθως αυτές οι συνθήκες προκαλούν τη “φθορά” που οδηγεί σε καρδιακή ανεπάρκεια. Η παρουσία περισσότερων από έναν από αυτούς τους παράγοντες αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο σας.
Στεφανιαία νόσος
Όταν η χοληστερόλη και οι αθηρωματικές πλάκες δημιουργούνται στις αρτηρίες της καρδιάς, λιγότερο αίμα καταφέρνει να φτάσει στον καρδιακό μυ. Αυτή η συσσώρευση είναι γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ο θωρακικός πόνος (στηθάγχη) ή, εάν η ροή του αίματος παύσει εντελώς, μια καρδιακή προσβολή. Η στεφανιαία νόσος μπορεί επίσης να συμβάλει στην ύπαρξη υψηλής αρτηριακής πίεσης η οποία με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Το ιστορικό καρδιακού επεισοδίου (έμφραγματος του μυοκαρδίου)
Μια καρδιακή προσβολή συμβαίνει όταν μια αρτηρία που προμηθεύει αίμα στον καρδιακό μυ μπλοκάρεται. Η απώλεια οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών προκαλεί βλάβη στον μυϊκό ιστό της καρδιάς – μέρος του ουσιαστικά «πεθαίνει». Ο καρδιακός ιστός που έχει υποστεί βλάβη δεν συστέλλεται, γεγονός που αποδυναμώνει την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα.
Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση ή HBP)
Η μη ελεγχόμενη αρτηριακή υπέρταση είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας. Όταν η πίεση στα αιμοφόρα αγγεία είναι πολύ υψηλή, η καρδιά πρέπει να συστέλλεται περισσότερο από το φυσιολογικό για να διατηρήσει σταθερή την παροχή αίματος. Αυτό έχει ένα τίμημα για την καρδιά, και με την πάροδο του χρόνου οι κοιλότητες γίνονται όλο και πιο αδύναμες.
Μη φυσιολογικές καρδιακές βαλβίδες
Οι βαλβιδοπάθειες μπορεί να οφείλονται σε ασθένειες, λοίμωξη (ενδοκαρδίτιδα) ή σε ελάττωμα που εμφανίζεται κατά τη γέννηση. Όταν οι βαλβίδες δεν ανοίγουν εντελώς ή δεν κλείνουν εντελώς κατά τη διάρκεια κάθε κτύπου της καρδιάς, ο καρδιακός μυς πρέπει να εργάζεται σκληρότερα για να διατηρήσει την κυκλοφορία του αίματος. Αν ο φόρτος εργασίας γίνει υπερβολικά μεγάλος, τότε θα προκύψει καρδιακή ανεπάρκεια.
Η μυοκαρδιοπάθεια (διατατική μυοκαρδιοπάθεια, υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια) ή φλεγμονή (μυοκαρδίτιδα)
Οποιαδήποτε βλάβη στον καρδιακό μυ – είτε λόγω χρήσης ναρκωτικών ή αλκοόλ, ιογενών λοιμώξεων ή άγνωστων λόγων – αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας.
Καρδιακά ελαττώματα που παρουσιάζονται κατά τη γέννηση (συγγενής καρδιοπάθεια)
Εάν η καρδιά δεν έχει σχηματιστεί σωστά κατά την εμβρυική ζωή, τα υγιή μέρη της πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να αντισταθμίσουν την κατάσταση.
Σοβαρή πνευμονική νόσος
Όταν οι πνεύμονες δεν λειτουργούν σωστά, η καρδιά πρέπει να εργαστεί σκληρότερα για να προωθήσει το αίμα προς αυτούς προκειμένου να οξυγονωθεί.
Διαβήτης
Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας. Τα άτομα με διαβήτη τείνουν να αναπτύσσουν υπέρταση και αθηροσκλήρωση από τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα – και τα δύο έχουν συνδεθεί με καρδιακή ανεπάρκεια.
Παχυσαρκία
Η παχυσαρκία μπορεί να αναγκάσει την καρδιά να εργάζεται πολύ πιο σκληρά από ό, τι σε ένα μη παχύσαρκο άτομο. Η παχυσαρκία είναι επίσης μια αιτία της άπνοιας του ύπνου και μπορεί να προκαλέσει μυοκαρδιοπάθεια.
Απνοια ύπνου
Η άπνοια ύπνου είναι δυνητικά απειλητική για τη ζωή. Οι παύσεις στην αναπνοή μπορούν να συμβάλουν σε σοβαρή κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, να αυξήσουν τους κινδύνους για την ασφάλειά σας και να δυσκολέψουν την εκτέλεση εργασιών που απαιτούν εγρήγορση. Η άπνοια ύπνου αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για ιατρικά προβλήματα όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτη και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αλλες καταστάσεις
Λιγότερο συχνά, μια κατά τα άλλα υγιής καρδιά μπορεί προσωρινά να μην μπορεί να συμβαδίσει με τις ανάγκες του σώματος. Αυτό μπορεί να συμβεί σε άτομα που έχουν:
- Χαμηλό αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων (σοβαρή αναιμία). Όταν δεν υπάρχουν αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια για τη μεταφορά οξυγόνου, η καρδιά προσπαθεί να αντισταθμίσει τον μικρό αριθμό κυττάρων με ταχύτερο καρδιακό ρυθμό. Μπορεί να υπερκοπωθεί από την προσπάθεια
- Ένα υπερδραστήριο θυρεοειδή αδένα (υπερθυρεοειδισμός). Αυτή η κατάσταση αναγκάζει το σώμα να λειτουργήσει με ταχύτερο ρυθμό και η καρδιά μπορεί να καταπονηθεί
- Μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός (αρρυθμία). Όταν η καρδιά χτυπά πολύ γρήγορα, πολύ αργά ή ακανόνιστα, μπορεί να μην είναι σε θέση να αντλήσει αρκετό αίμα για να καλύψει όλες τις ανάγκες του σώματος
Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας μέχρι να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί το υποκείμενο πρόβλημα.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)
Δύσπνοια κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας (συνηθέστερα), σε ηρεμία, ή κατά τον ύπνο, που μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά και να ξυπνήσει το άτομο. Μπορεί να εμφανίζεται δυσκολία στην αναπνοή όταν ξαπλώνετε και να χρειάζεται να στηρίζετε το πάνω μέρος του σώματος και το κεφάλι σε δύο ή περισσότερα μαξιλάρια. Συχνά οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια διαμαρτύρονται ότι ξυπνούν κουρασμένοι ή αισθάνονται δυσφορία. Αυτό συμβαίνει επειδή το αίμα λιμνάζει στις πνευμονικές φλέβες (τα αγγεία που επιστρέφουν αίμα από τους πνεύμονες στην καρδιά), επειδή η καρδιά δεν μπορεί να το υποδεχτεί και να το προωθήσει περαιτέρω στο σώμα. Αυτό προκαλεί κατακράτηση υγρών στους πνεύμονες.
Έντονος βήχας ή συριγμός
Βήχας που παράγει λευκή ή ροζ βλέννα. Οφείλεται στα υγρά που συσσωρεύονται στους πνεύμονες (βλ. παραπάνω).
Συσσώρευση περίσσειας υγρών στους ιστούς του σώματος (οίδημα)
Πρήξιμο των ποδιών, των αστραγάλων, των κνημών ή της κοιλιάς ή αύξηση του σωματικού βάρους. Ίσως διαπιστώσετε ότι τα παπούτσια σας έχουν γίνει σφιχτά. Καθώς η ποσότητα του αίματος που εξέρχεται από την καρδιά μειώνεται, το αίμα που επιστρέφει στην καρδιά μέσω των φλεβών μαζεύεται στο φλεβικό σύστημα, προκαλώντας τη εξαγωγή υγρών στους ιστούς. Τα νεφρά χάνουν την ικανότητά τους να απομακρύνουν το νάτριο και το νερό, προκαλώντας επίσης κατακράτηση υγρών στους ιστούς.
Κούραση, κόπωση
Ένα συνεχές αίσθημα κόπωσης και μια δυσκολία στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως ψώνια, ανέβασμα σκαλοπατιών ή περπάτημα. Η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα για να καλύψει τις ανάγκες των ιστών του σώματος. Το σώμα απομακρύνει το αίμα από τα λιγότερα ζωτικά όργανα, ιδιαίτερα τους μυς στα άκρα, και το στέλνει στην καρδιά και τον εγκέφαλο.
Έλλειψη όρεξης, ναυτία
Ένα αίσθημα σαν να έχετε γεμάτο στομάχι ή δυσπεψία. Το πεπτικό σύστημα λαμβάνει λιγότερο αίμα, προκαλώντας προβλήματα με την πέψη.
Σύγχυση, μειωμένη προσοχή, απώλεια μνήμης και συναισθήματα αποπροσανατολισμού
Ένα κοντινό πρόσωπο μπορεί να το παρατηρήσει πρώτα. Η αλλαγή των επιπέδων ορισμένων ουσιών στο αίμα, όπως το νάτριο, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση.
Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
Αίσθημα παλμών, που μοιάζει σαν η καρδιά σας να αγωνίζεται ή να σφίγγει. Για να “αντισταθμίσει” την απώλεια της ικανότητας άντλησης, η καρδιά χτυπά ταχύτερα.